Căn tính và sứ vụ người môn đệ Chúa Giêsu
Is 58,7-10; 1 Cr 2,1-5; Mt 5,13-16
Kitô hữu hay người môn đệ Chúa Kitô có căn tính và sứ vụ đặc biệt khi sống trong thế gian, được Chúa mời gọi trở nên như là ánh sáng cho thế gian và là muối cho đời. Điều này được nói đến trong bài Tin Mừng hôm nay. Huấn từ tiếp tục bài giảng Trên Núi mà chúng ta đã suy niệm trong Chúa Nhật vừa rồi.
Với ba cách ngôn vắn gọn, Chúa Giêsu chỉ cho chúng ta biết ba dấu chỉ mà người môn đệ Chúa cần trở nên, đó là: muối cho đời, ánh sáng cho trần gian và là thành trì ở trên núi cao. Cả ba hình ảnh đều quy về một hướng: chứng tá bằng đời sống để phục vụ tha nhân, như chính Chúa Giêsu đã làm.
Trước hết là hình ảnh muối: Muối là một trong những hình ảnh mà Chúa Giêsu dùng để định nghĩa căn tính của người môn đệ Chúa. Muối là một yếu tố gần gũi với hầu hết các nền văn hóa đời sống con người, bởi vì muối thường được dùng để ướp thực phẩm, bảo vệ thực phẩm không bị hư thối, làm cho các món ăn ngon hơn; muối còn dùng để tẩy rửa vết bẩn và sát trùng. Muối đóng vai trò quan trọng trong lĩnh vực ăn uống, bởi vì nếu thức ăn không có muối, thì nó đánh mất hương vị của nó, trở nên nhạt nhẽo. Sự hiện diện của muối ở trong thức ăn thường không nhìn thấy được, nhưng nếu thức ăn không có muối, thì người ta dễ nhận ra. Đó là cách thức hiện diện của muối: tác động một cách ẩn giấu, không thể quan sát được, nhưng có hiểu quả rất quan trọng.
Vì thế, muối là một biểu tượng rất đẹp, giàu ý nghĩa biểu đạt để nói về căn tính và sứ vụ của người môn đệ Chúa Giêsu giữa lòng xã hội. Kitô hữu chính là muối cho đời. Giống với muối, chúng ta hiện diện khiêm tốn, hòa nhập, tác động từ bên trong, biến đổi âm thầm. Cũng như muối, người môn đệ Chúa sống trong xã hội, có sứ vụ giữ gìn xã hội cho sạch, tẩy xóa những xấu xa, dơ bẩn và biến đổi xã hội, đời sống con người nên tốt hơn, nhân bản hơn, lành mạnh hơn theo các giá trị Tin Mừng. Sự ảnh hưởng này không nhìn thấy, nhưng lại rất cần thiết. Đây sự biến đổi nên tốt lành và công chính từ bên trong lòng con người và xã hội.
Để làm tốt chức năng muối ướp, muối phải luôn mặn, nếu nó nhạt đi, tự nó không còn khả năng nữa, nó bị biến chất. Cũng thế, để có thể biến đổi đời, chúng phải luôn giữ đúng căn tính mình, có phẩm chất thực sự của người môn đệ Chúa Kitô.
Chúng ta có sứ vụ phải khám phá khuôn mặt đích thực và ẩn giấu của Thiên Chúa và giúp người khác cũng khám phá điều đó trong đời sống. Vai trò đó thật cao cả: chúng ta là muối, là hương vị của đời sống, là ân sủng, là hy vọng cho người khác. Chúng ta có nhiệm vụ làm lan tỏa vẻ đẹp và giá trị Tin Mừng cho những người xung quanh, biến đổi nếp sống con người, xã hội bằng chính đời sống của mình. Đó là “chức năng muối” của người môn đệ trong thế giới.
Bước theo Đức Giêsu, người môn đệ Chúa còn là ánh sáng cho trần gian. Biểu tượng ánh sáng được dùng rất nhiều trong Kinh Thánh: từ trang đầu tiên của sách Sáng Thế, Kinh Thánh đã mô tả việc tạo thành ánh sáng, rồi nói đến cột lửa hướng dẫn dân Do Thái trong cuộc xuất hành khỏi Ai Cập, rồi các tiên tri tiếp tục dùng hình ảnh ánh sáng để nói về thời đại cứu thế, cuối cùng thời kỳ viên mãn của ánh sáng, sự mạc khải của Chúa Kitô đã đến. Chính Người quả quyết:
“Tôi là ánh sáng thế gian. Ai theo tôi, sẽ không phải đi trong bóng tối, nhưng sẽ nhận được ánh sáng đem lại sự sống” (Ga 8,12).
Trong mỗi thời đại và văn hóa, con người luôn đi tìm ánh sáng chân lý, ánh sáng của chính mầu nhiệm con người, và của sự khốn cùng sâu thẳm của nó. Đây là câu trả lời cho những thắc mắc của con người mọi thời:
“Giáo Hội tin rằng Chúa Kitô đã chết và đã sống lại cho mọi người. Vì thế, qua Thánh Thần của Người, Người ban cho con người ánh sáng và sức mạnh để con người có thể đáp lại thiên chức cao cả của mình… Giáo Hội cũng tin rằng đầu mối, trung tâm và cùng đích của toàn thể lịch sử nhân loại đều ở trong Đức Kitô là Chúa và là Thầy của Giáo Hội” (GS 10,2).
Đức tin vào Chúa Giêsu Nadarét, Thiên Chúa thật và người thật, là ánh sáng của Kitô hữu. Ánh sáng này chiếu soi từng ngày cho đời sống mỗi người chúng ta, từ khi chúng ta cúi xuống nhận Phép Rửa cho đến khi đón nhận Ánh Sáng Chúa Kitô Phục Sinh vinh hiển. Ánh sáng đó soi sáng kinh nghiệm hằng ngày của chúng ta, biến đổi căn tính Kitô hữu, qua các bí tích đồng hành với chúng ta trong hành trình dương thế này.
Từ Ánh Sáng Chúa Kitô, đến lượt chúng ta cũng được mời gọi trở nên ánh sáng cho người khác, để soi chiếu cho họ thấy ánh sáng sự thật, ánh sáng ơn cứu độ và hạnh phúc đích thực; đồng thời chúng ta phải giúp họ chống lại những bóng tối tội lỗi, sai lạc và bất hạnh của con người.
Để hoàn tất sứ vụ là muối và ánh sáng cho đời, nghĩa là làm chứng cho Tin Mừng, chúng ta phải tránh hai cám dỗ được nói ở bài đọc I và II của Chúa Nhật này: đó là cái nhìn méo mó về đức tin bị tha hóa và lối đánh giá duy hiệu quả bên ngoài.
Trước hết, chúng ta cần phải tránh sự ảo tưởng về một đức tin bị tha hóa, chỉ chạy theo những nghi lễ và vụ hình thức, mà không có những thực hành tôn giáo và bác ái đối với những người xung quanh. Trái lại, lòng đạo đức phải gắn liền với những việc làm cụ thể đối với tha nhân. Bởi Chúa dạy:
“Chẳng phải là chia cơm cho người đói, rước vào nhà những người nghèo không nơi trú ngụ; thấy ai mình trần thì cho áo che thân, không ngoảnh mặt làm ngơ trước người anh em cốt nhục. Bấy giờ ánh sáng ngươi sẽ bừng lên như rạng đông” (Is 58,7-8).
Chúng ta được mời gọi trở thành chứng tá của ánh sáng. Không ai thắp đèn lên rồi giấu nó đi, nhưng là để nó chiếu soi mọi người và để họ thấy những việc tốt đẹp anh em làm, mà tôn vinh Cha của anh em trên trời. Đó là bổn phận hằng ngày của mỗi người trong gia đình, trong tương quan vợ chồng, cha mẹ với con cái, với người già và người trẻ, trong môi trường làm việc và nơi công cộng.
Chúng ta cũng tránh rơi vào cám dỗ đánh giá theo kiểu “duy hiệu quả bề ngoài” và cám dỗ dùng những cách thức thế gian để đạt được những hiệu quả cho Tin Mừng. Tuy nhiên, như thánh Phaolô dạy:
“Khi tôi đến với anh em, tôi đã không dùng lời lẽ hùng hồn hoặc triết lý cao siêu mà loan báo mầu nhiệm của Thiên Chúa…” (1 Cr 2,1-5).
Không dùng sức mạnh của tiền bạc, tầm ảnh hưởng, mệnh lệnh, sự nổi tiếng, hay sự ưu đãi, nhưng trái lại, chúng ta chỉ nhờ sự khôn ngoan của Chúa Kitô chịu đóng đanh, nhờ sức mạnh của Chúa Thánh Thần để nâng đỡ cho chúng ta một sự khiêm nhường lạc quan mà chắc chắn, một sự vững vàng khi chúng ta biết dựa vào Thiên Chúa, dựa vào hiệu quả thập giá và sự phục sinh của Chúa Kitô.
Nguyện xin Chúa giúp chúng ta trở nên những môn đệ đích thực của Chúa Kitô để chúng ta có thể trở thành muối và ánh sáng cho trần gian. Amen!
Lm. Phêrô Nguyễn Văn Hương
PGĐ. Đại Chủng Viện Thánh Phanxicô Xaviê