Độc Thân Linh Mục: Ân Ban và Trách Nhiệm

 Ơn gọi Linh mục không đơn thuần là một lựa chọn cá nhân và riêng tư của cuộc đời người Linh mục, cũng không như sự chọn lựa một cách sống hay một ngành nghề, nhưng ơn gọi đó là một hồng ân Chúa ban cho không riêng đối với người Linh mục mà còn vì lợi ích cho sứ vụ của Giáo Hội là mang ơn cứu độ của Chúa đến cho mọi người. Trong Giáo Hội Công Giáo Rôma, những ai đón nhận ơn gọi Linh mục thì cùng một trật đón nhận cả ơn sống đời độc thân đi liền với chức Linh mục.

Truyền thống Giáo Hội nhìn nhận chức Linh mục và đời sống độc thân Linh mục như là hai mặt của cùng một ơn gọi: trở nên Alter Christus! Chính vì thế, những ai quảng đại đón nhận ơn gọi Linh mục thì cũng đồng thời phải sẵn sàng đón nhận ơn gọi sống đời độc thân để ngày càng trở nên giống Chúa Kitô hơn trong Căn tính, trong Tình yêu và trong Sứ vụ.

Tuy nhiên, người Linh mục muốn trọn đời bước theo Thầy mình là Đấng Chịu Đóng Đinh, thì cũng phải một đời can đảm và sẵn sàng chấp nhận vác Thập giá. Kể từ khi ý thức tìm hiểu ơn gọi cho đến khi kí kết giao ước vĩnh viễn và thánh thiện với Chúa và Giáo Hội bằng việc nhận chức Linh mục, người Linh mục phải luôn luôn, bằng cả con người và suốt cả cuộc đời mình, trả lời câu hỏi mà Chúa Giêsu đã hỏi Phêrô ngày xưa: “Con có mến Thầy hơn các anh em này không?”(Ga 21,15).

Độc thân Linh mục: một Ân Ban

Cùng với chức Linh mục, đời sống độc thân đúng nghĩa của người Linh mục là một ân ban của Chúa dành cho Giáo Hội, để cùng với Giáo Hội, người Linh mục trở nên ân huệ cho nhân loại. Độc thân Linh mục không đơn thuần là một qui định của luật, bởi trước khi trở thành một qui định trong Giáo luật, đời sống này đã là một hồng ân của Chúa dành cho Giáo Hội và cho những ai sẵn sàng đón nhận với tâm hồn yêu mến, vui mừng và cảm tạ. Ân ban đó nhằm để Giáo Hội trở nên khí cụ của Tình Yêu, của Nguồn Hạnh Phúc và Thánh Thiện cho mọi người.

Chức Linh mục là hồng ân mà Chúa Giêsu ban cho nhân loại như một đoàn sủng, vì thế, ân ban này không chỉ dành riêng cho một mình người Linh mục mà cho cả cộng đồng. Người Linh mục được cất nhắc để tham dự vào sứ vụ làm Trung Gian của Đức Kitô giữa Thiên Chúa và loài người. Vì thế, khi sống đời độc thân Linh mục, người Linh mục rập khuôn đời mình theo mẫu Giêsu Kitô để hiến dâng trọn vẹn cho Chúa Cha và phục vụ loài người theo ý Chúa Cha.

Linh mục là thừa tác viên của ơn cứu độ, là khí cụ của công trình tạo dựng mới trong Đức Kitô, vì thế, người Linh mục được mời gọi trở nên đồng hình đồng dạng với Đức Kitô trong tư cách là Tạo Vật Mới. Đời sống độc thân Linh mục là sự lựa chọn triệt để vì Tin Mừng, tự nguyện sống độc thân trọn vẹn vì Nước Trời (x. Mt 19,12).

Trong “Sắc lệnh về chức vụ và đời sống Linh mục” (Presbyterorum Ordinis), Công đồng Vat. II đã tuyên bố, tự bản tính của chức Linh mục không đòi buộc phải sống độc thân khiết tịnh, nhưng đây là một truyền thống thánh thiện và được Chúa quan phòng để phục vụ Chúa và mưu ích cho các linh hồn được tốt hơn. Luật này là những hồng ân Chúa ban trong tinh thần đức tin và đức ái với ngọn lửa của lòng quảng đại của người Linh mục. Người Linh mục sống độc thân để có thể dễ dàng đi vào trong mối tương quan tình yêu triệt để với Chúa Kitô, “trở nên tự do hơn trong Người và nhờ Người để phục vụ Thiên Chúa và loài người, sẵn sàng hơn trong việc phục vụ Nước Chúa và việc tái sinh siêu nhiên; như thế, các ngài có khả năng hơn để sinh nhiều con cái trong Đức Kitô.”

Đời sống độc thân Linh mục không đối lập hay hạ thấp giá trị của đời sống hôn nhân gia đình. Chính vì thế, khi người Linh mục lựa chọn và cam kết sống độc thân suốt đời của mình, không có nghĩa là các ngài coi thường đời sống hôn nhân. Khi cam kết sống độc thân, các ngài đã chọn một cách thức yêu mến trọn vẹn hơn đối với Chúa và để trao ban nhiều hơn cho tha nhân. Tuy không chọn đời sống tình yêu đôi lứa của hôn nhân, nhưng người Linh mục không từ bỏ yêu thương, hơn thế, đời độc thân của các ngài trở nên “con đường Tình yêu” cho mọi người. Sự tự nguyện lựa chọn và sống độc thân của các ngài là để yêu thương nhiều hơn, siêu vượt và bền vững hơn, nên giống tình yêu Chúa Kitô hơn. Cái hơn trong tình yêu mà ơn gọi độc thân Linh mục nhắm đến nói lên tính cách lớn lao và giá trị siêu vượt của ơn gọi này, và cái hơn đó cũng là lý do để các ngài chọn lựa.

Như thế, lựa chọn ơn gọi Linh mục là một sự lựa chọn nhắm hai hướng đích: chức Linh mục và sống độc thân, để yêu Chúa trọn vẹn hơn và yêu tha nhân nhiều hơn!

Có thể nói được rằng, ơn gọi độc thân Linh mục là ơn gọi phục vụ Bí tích và “mang tính bí tích”, theo nghĩa hiến tặng vì yêu. Thật thế, Bí tích Thánh Thể chính là Thân Mình của Chúa Giêsu hiến trao cho sự sống nhân loại, đến lượt mình, người Linh mục, vì tình yêu mà can đảm cam kết đời mình với Chúa và với tha nhân bằng một đời độc thân trao ban và phục vụ sự sống thiêng liêng qua việc phục vụ các Bí tích cách xứng hợp.

Khi chọn lựa và dấn thân trong đời sống độc thân, người Linh mục đạt tới một sự tự do và phong phú thiêng liêng cao cả trong trọn hữu thể xác – hồn của các ngài, nhờ ân sủng được ban cho cùng với chức thánh. Bằng sự trung thành sống ơn gọi của mình, người Linh mục dễ dàng sống thân mật với Chúa và nhờ đó các ơn ích thiêng liêng cũng được đổ tràn để các ngài chuyển tới cho mọi người qua công việc tông đồ. Như thế, lý do và sự cần thiết của ơn gọi độc thân Linh mục, trước hết, để người Linh mục nên giống Chúa Giêsu hơn, và kế đến, làm cho căn tính Linh mục được phong nhiêu hơn nhằm yêu mến trọn vẹn hơn đối với Chúa và trao ban nhiều hơn cho tha nhân.

Sự độc thân làm cho người Linh mục suốt đời được sống trong tình trạng hiến mình trọn vẹn cho Chúa Kitô, liên kết sự trinh khiết với chức Linh mục trong sự tham dự vào sứ vụ cao cả của Người, và sự tham dự này càng hoàn hảo khi thừa tác viên có Chức thánh thoát khỏi những liên hệ huyết nhục.

Vì là một ân ban, nên muốn lãnh nhận và sống trọn vẹn đời độc thân, người Linh mục phải không ngừng cầu nguyện để được ơn đó và trung thành sống với ơn đó. Chỉ có thể sống độc thân đúng nghĩa khi người Linh mục có một cuộc sống kết hợp mật thiết với Chúa Giêsu và Đức Trinh Nữ Maria, hết mình phục vụ cộng đoàn được trao phó cho mình bằng tình yêu của người mục tử. Độc thân Linh mục vừa là ân ban vừa là nét đặc trưng thánh thiện có ý nghĩa như một gương sáng và chứng nhân đối với cộng đoàn tín hữu cũng như đối với xã hội. Ân ban này Thiên Chúa ban cho Giáo Hội của Người để Giáo Hội trở nên tinh tuyền hơn, phong nhiêu hơn, trung tín và kết hiệp bền chặt hơn trong hôn ước với Đức Lang Quân của mình. Bởi đó, đời độc thân Linh mục là “dấu chỉ Nước Trời”- nơi người ta sống như Thiên Thần, nơi không còn dựng vợ gả chồng (Mt 22,30).

Độc thân Linh mục: một Trách Nhiệm

Độc thân Linh mục bao hàm những hoa trái với sự phong phú của vẻ đẹp và vị dịu ngọt của nó. Tuy nhiên, những hoa trái cũng như vẻ đẹp và vị dịu ngọt đó không miễn trừ những đau đớn sinh nở nào đó trong suốt cuộc đời độc thân Linh mục.

Trong một thế giới đang trên đà tục hóa mạnh mẽ hôm nay, để mọi người hiểu được các lý do của đời sống độc thân Linh mục thật không dễ dàng. Như trên đã nói, ơn gọi Linh mục đi kèm với đời sống độc thân Linh mục là một con đường Tình yêu, nên chỉ có thể hiểu và sống được với con đường đó khi người nào đó được Chúa kêu gọi dấn thân vào và yêu mến con đường đó. Ơn gọi Linh mục và ơn gọi sống độc thân đòi hỏi người Linh mục tự do đáp trả với sự tín thác và yêu mến bằng trọn cả hữu thể và trong suốt cuộc đời Linh mục của các ngài.

Để trung thành với đời sống độc thân Linh mục và theo đuổi các cá giá trị của đời sống đó, các Linh mục phải thực sự có lòng can đảm để đương đầu với những chống đối cả trong lẫn ngoài Giáo Hội, để cùng với ơn Chúa, các ngài mới có thể vượt qua được những cám dỗ thỏa hiệp với trào lưu tục hóa và chủ nghĩa tương đối của thời đại hôm nay.

Khi cam kết sống độc thân “vì Nước Trời” (Mt 19,12), tận hiến cho Chúa để “lo việc của Chúa” (1Cr 7,32) và phục vụ tha nhân, người Linh mục không phải chọn cho mình một bậc sống tách biệt và khác thường, nhưng là một cuộc “phiêu lưu thánh thiện” và dám hi sinh theo tiếng gọi của Chúa. Đời độc thân Linh mục là cả một hành trình chông gai đầy gian khổ, đặc biệt trong thời đại hôm nay. Vì là đời độc thân, nên người Linh mục phải có sự lựa chọn vừa dứt khoát vừa trường kì và chấp nhận đớn đau; không thể chọn một lần cho mãi mãi cũng không phải sống ngày một ngày hai cho ơn gọi độc thân, nhưng là một đời chọn lựa và sống cả đời với lựa chọn đó.

Giáo luật năm 1983 tái khẳng định truyền thống không đổi thay trong Giáo Hội đối với luật độc thân Linh mục rằng: “Các giáo sĩ buộc phải giữ khiết tịnh hoàn toàn và vĩnh viễn vì Nước Trời, và vì thế phải tuân giữ luật độc thân, ân sủng đặc biệt Thiên Chúa ban, nhờ đó các thừa tác viên chức thánh có thể kết hợp dễ dàng hơn với Đức Kitô bằng một con tim không chia sẻ và tự hiến trọn vẹn và tự do hơn cho việc phục vụ Chúa và con người.” Giáo lý Giáo Hội Công Giáo năm 1992 cũng dạy rằng: “Tất cả các thừa tác viên có Chức thánh trong Giáo Hội Latinh, trừ các phó tế vĩnh viễn, đều thường được chọn trong số những tín hữu đang sống độc thân và quyết tâm giữ luật độc thân vì Nước Trời.”

Để sống đời độc thân Linh mục được vững vàng, đòi buộc phải có sự đào tạo trưởng thành về nhân bản, tâm cảm, tính dục, lương tâm Kitô giáo và kỹ năng sống các mối tương quan cách chắc chắn cho các Chủng sinh cũng như cả các Linh mục. Hơn nữa, song song với việc sống kỷ luật về độc thân, đòi hỏi người Chủng sinh và Linh mục sống kinh nghiệm đạo đức bằng một sự kết hợp sâu xa với Chúa và một cam kết tận hiến tuyệt đối cho Người, trong một tương quan bền vững. Câu hỏi: “Con có mến Thầy hơn các anh em này không?” mà Chúa Giêsu đã hỏi Phêrô ngày xưa, phải được đặt ra cách căn bản và đặc biệt đối với các Chủng sinh hôm nay. Từ sâu thẳm, đời độc thân Linh mục sẽ trở nên hão huyền nếu người Chủng sinh – Linh mục không sống kết hợp với Chúa Kitô. Chắc chắn rằng, chức Linh mục sẽ chẳng là gì khác ngoài “một cuộc đời gắn bó mật thiết với Đức Giêsu Kitô.”

Đời độc thân Linh mục sẽ trở nên không thể hiểu nổi và cũng không thể hiện thực được nếu thiếu sự kết hiệp với Đấng Chịu Đóng Đinh. Những khó khăn phải chịu, những cám dỗ phải chống lại và có thể gặp phải những thất bại, nhưng trung thành với sự lựa chọn “con đường tình yêu” ngay từ phút đầu, người Linh mục vẫn phải can đảm chấp nhận vác thập giá như đã cam kết với Đức Kitô và Giáo Hội, để cùng Người bước đến đỉnh đồi Calvê. Khi trung tín bước theo Thầy của mình, người Linh mục phải chấp nhận thập giá như là một hi sinh mang lại giá trị và dẫn tới hạnh phúc.

Cũng vì là một ân ban, nên đòi hỏi người Linh mục phải xác tín mạnh mẽ và bằng một sự chọn lựa dứt khoát để sẵn sàng sống đời độc thân khiết tịnh một cách trưởng thành, vui tươi và vững vàng. Đối với các Linh mục triều, cần có sự dứt khoát và quyết liệt hơn trong việc lựa chọn và trung thành sống đời độc thân, vì theo ơn gọi, các ngài phải tiếp xúc trực tiếp hơn với nhiều hạng người, tham gia thường xuyên hơn nơi những môi trường có nhiều đối nghịch với đời sống độc thân khiết tịnh.

Để đời sống độc thân thực sự mang lại hoa trái, người Linh mục phải có Chúa Giêsu làm Bạn Hữu, với một trải nghiệm sâu xa về Người bằng con đường chiêm niệm và cầu nguyện. Trong Thông điệp Sacerdotalis caelibatus (Đời sống độc thân Linh mục), Đức Phaolô VI đã quả quyết : “Trước hết, người Linh mục phải nỗ lực phát triển sự thân tình của mình với Chúa Kitô bằng tất cả tình yêu mà ân sủng đã thông ban và cố gắng khám phá ra trong đó mầu nhiệm vô biên và giàu ân phúc. Ngài phải đạt đến một hiểu biết mỗi ngày càng thêm thâm sâu sắc về mầu nhiệm Hội Thánh, ngoài mầu nhiệm đó, bậc sống của ngài có nguy cơ xem ra phi lý và bấp bênh.”

Chức Linh mục được mời gọi cách đặc biệt sống các lời khuyên Phúc Âm: vâng phục, khiết tịnh và nghèo khó theo mục đích và ý nghĩa ban đầu, như chúng phát xuất từ căn tính Linh mục và biểu lộ căn tính ấy. Chính vì thế, độc thân Linh mục mang chiều kích bản thể khi người Linh mục được thánh hiến: “Khi thánh hiến linh mục và làm cho linh mục trở nên đồng hình đồng dạng với Chúa Giêsu Kitô, là Đầu và Mục tử, Chúa Thánh Thần tạo lập mối dây liên kết ngay trong con người linh mục. Mối dây liên kết ấy phải được đảm nhận và sống một cách cá biệt, nghĩa là với ý thức và tự do, nhờ một đời sống hiệp thông và yêu thương ngày càng phong phú hơn, và nhờ sự chia sẻ những tâm tình và thái độ của Chúa Giêsu Kitô ngày càng lớn mạnh và triệt để hơn. Nền tảng và sức mạnh cần thiết cho “đời sống trong Thần Khí” và cho “tính triệt để của Tin mừng” mà linh mục được mời gọi hướng tới và thường huấn về phương diện thiêng liêng thường cổ võ, tất cả đều hiện diện trong mối dây liên kết với Chúa Giêsu và linh mục, một liên kết mang tính bản thể và tâm lý, bí tích và đạo đức.”

Để sống luật độc thân cách trọn vẹn, người Linh mục phải có lòng hăng say truyền giáo và nóng lòng mở rộng Nước Thiên Chúa, đồng thời phải thi hành các bổn phận Linh mục với lòng yêu mến đặc biệt như cử hành Thánh Lễ, kinh Thần Vụ, xưng tội thường xuyên, yêu mến Đức Trinh Nữ, lần hạt Mân Côi hằng ngày… Và một điều rất dễ lãng quên trong thời đại hôm nay, nhưng lại vô cùng quan trọng cho đời sống độc thân Linh mục, là các ngài phải luôn ý thức thực hành đức khó nghèo, bởi tiện nghi vật chất thường dọn đường cho những nghiêng chiều về tình dục. Sống khó nghèo cũng là thái độ và chọn lựa thuộc về Chúa, sống nhờ Chúa, trung thành với Chúa và hiến thân cho mọi người.

Tạm kết

Trung thành với truyền thống khi kiên định theo đuổi con đường độc thân Linh mục, Giáo Hội muốn nói với thế giới chân lý sâu xa về con người: luôn luôn hướng về những thực tại siêu nhiên. Con đường độc thân Linh mục cũng khẳng định rằng, con người vẫn có thể và sẽ thắng vượt được những sợ hãi về sự yếu đuối của mình cũng như về sự lan tràn của chủ nghĩa tục hóa và tương đối hóa trong thế giới hôm nay.

Độc thân Linh mục nói lên sức mạnh và tầm quan trọng bậc nhất của ơn gọi phục vụ Tin Mừng. Hơn thế nữa, độc thân Linh mục chính là sự phi thường của Ơn Huệ Thiêng Liêng mà Chúa dành cho những ai dám bước trên con đường tình yêu của Người.

 Fx. Cẩm Trường